Третій хрестовий похід і зміна монетної системи Кіпру
Анотація
Протягом 1096–1291 рр. було здійснено вісім хрестових походів. У Третьому хрестовому поході 1189–1192 рр., через резонанс втрати Святої Землі, взяли участь троє наймогутніших європейських монархів, зокрема, імператор Священної Римської імперії Фрідріх I Барбаросса, король англійців, герцог норманів та аквітанців, граф Анжу Річард I Левове Серце та король Франції Філіп II Август. Одним із результатів Третього хрестового походу стало утвердження влади хрестоносців на Кіпрі. Хрестоносці, зокрема, ймовірно тамплієри та апріорі Гі де Лузіньян встановили на Кіпрі нову монетно-вагову систему, змінивши візантійську, яка існувала до 1191 року. Першими емісіями хрестоносців на Кіпрі були електрові монети – білі безанти та білонові деньє. Перші білонові деньє, зокрема монети із літерами R-Є-X і монети з портретом Гі де Лузіньяна на аверсі й Храмом Гробу Господнього на реверсі та легендами REX GVIDO D /+E IERVSALEM, містили лише близько 2 % срібла, як і тетартерони попереднього правителя Кіпру Ісаака Комніна. Наступні емісії білонових деньє мали значно більший відсоток срібла: близько 23,7 % у монетах Генрі І, близько 62,9–65,2 % у монетах Гуго ІІІ, і карбувалися у європейському стилі із зображенням зірок, воріт та хрестів. Візантійський стиль іконографії зберігався лише для електрових білих безантів, емісія яких тривала до 1285 року за королів Аморі I (1194–1205 рр.), Гуго І (1205–1218 рр.), Генрі І (1218–1253 рр.), Гуго ІІІ (1267–1284 рр.) та Іоанна І (1284–1285 рр.).
Посилання
Bendall, S. (2004). Richard I in Cyprus Again, NumCirc CXXII.2(April). Р. 85–86.
Bendall, S. (2005). An Unpublished Tetarteron and a Hoard of Coins of Isaac Comnenus of Cyprus (A.D. 1184–1191). NumCirc CXIII. 6 (December). Р. 371. [in English].
Billon Denier. Guy de Lusignan, 1192–1194. [in English]. URL: https://numismatics-medieval.dioptra.cyi.ac.cy/?q=content/billon-denier-guy-de-lusignan-1192-1194
Coins of the Crusader States [Alex G. Malloy, Irene F. Preston, Arthur J. Seltman, Michael L. Bates, A. A. Gordus, D. M. Metcalf, Roberto Pesant] Berman, 2004. [in English].
Coin of Guy de Lusignan. [in English]. URL: https://www.bearersofthecross.org.uk/collections/getrecord/LDOSJ_C282
Hendy, Michael F. (1999). Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, 4: Alexius I to Michael VIII, 1081–1261, part 1: Alexius I to Alexius V (1081–1204), Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. [in English].
Metcalf, D. M. (1995). Coinage of the Crusades and the Latin East in the Ashmolean Museum, Oxford, RNS, London. [in English].
Metcalf D. M. (1998). The White Bezants and Deniers of Cyprus 1192–1285. Nicosia. 266 p. [in English].
O’Hara M. D. (1989). A Possible Coinage for Alexius II (?), Numismatic Circular. May. Р. 111–113. [in English].
Orlyk V. M. (2011) Do pytannya zapochatkuvannya monetnoho karbuvannya v derzhavakh khrestonostsiv (na prykladi Edesʹkoho hrafstva). [On the question of the initiation of coinage in the Crusader states (on the example of the Edessa County)]. Spetsialʹni istorychni dystsypliny. № 18. Р. 157–163. [in Ukrainian].
Orlyk, V. (2021). Coins in Byzantine Style with the Latin Letters R-E-X. The Numismatic Chronicle. №181. Р. 233–246. [in English].
Phillips M. (1991). Antiochene Anomolies, Newsletter of the London Coin Club, 7, 16 pp 22–34; and op tit. 1993, 17, pp. 22–33. [in English].
Schultze, I. and W. (2003). A Cypriot Coin of Richard I Lion-heart, NumCirc CXI. 1 (February), pp. 6–7. [in English].
Schlumberger G., (1954). Numismatique De L'Orient Latin. Graz, reprint of Paris, 1878 original. Vol. 1. 505 p. [in English].
Stahl A. M., Poirier G. & Nao Y. (2011). A Perplexing Hoard of Lusignan Coins from Polis, Cyprus. Proceedings of the XIV International Numismatic Congress, Glasgow 2009, ed. by Nicholas Holmes (Glasgow, 2011). Р. 1625–1631. [in English].